"کرونا"، ویروس سرمایه‌دار!

مصدّق کشاورزی در گفت وگو با ایسنا در رابطه با تغییر سبک زندگی عنوان کرد: انسان موجودی اجتماعی است یعنی اینکه شکی در اجتماعی بودن انسان نیست، چون‌انسان از ابتدای خلقت در اجتماع زندگی کرده و در نسل های مختلف فقط نحوه مراودات ما تغییر کرده است، ما وقتی ابتدا، به کمون های اولیه نگاه می کنیم بعد به جامعه کشاورزی و سپس جامعه صنعتی و جامعه امروزی را می‌نگریم می بینیم که روابط در دوره های مختلف تغییرات زیادی کرده است.  وی ادامه داد: انتظار اینکه روابط ما از سمت اجتماعی به سمت فردگرایی برود نکته ای است که ما سال های سال باید به آن فکر کرده باشیم، ما در حوزه جامعه شناسی این‌ انتظار را داشتیم که در دوران مدرنیته و پسامدرنیته قطعا با یک فردگرایی روبرو خواهیم شد. چرا که دیدیم روابط از داد زدن و صدا زدن روی زمین کشاورزی تا کبوترهای پیام‌رسان و سپس به فضای مجازی مختلف امروزی تبدیل می شود تا نیازهایش را رفع کند. این مدرس دانشگاه ظهار کرد: یکی از دلایل تشکیل اجتماع رفع نیازها است و اگرچه ما انسان ها بالفطره اجتماعی هستیم و به دنبال جمع می رویم ولی یکی از دلایلی که جمع می تواند پایدار بماند برطرف کردن‌ نیازهای انسان ها است. کشاورزی تصریح کرد: هر زمانی که یک‌ جمع کارایی خود را در برطرف کردن خواسته ها از دست دهد قطع یقین آن‌ جمع به سمت فردگرایی می رود، این‌ امر را ما در فرایندهای مختلف دیدیم؛ وقتی فضای مجازی ورود کرد آن جمع هایی که می بایستی وجود می داشت تبدیل به اندک شدن و کم شدن رفت و آمدها شد. وی توضیح داد: با ظهور فضای مجازی پیام ها از طریق تصویری رد و بدل شد و زمزمه های این می آمد که احتمالا جامعه ما از حالت فیزیکی جمعی خارج شود، چون‌ ما مخالف این هستیم‌ که بگوییم فاصله گذاری اجتماعی صورت گرفته یا اجتماع کمتر شده بلکه می گوییم نوع روابط به شکل اجتماعی تغییر کرده است، چرا که همین صحبت تلفنی ما با شما خود یک‌ نوع ارتباط اجتماعی است. این جامعه شناس یادآور شد: پس ما فاصله اجتماعی نداریم، بلکه روابط اجتماعیمان از فیزیکی به مجازی تبدیل شده است و این امر را سال های سال می دیدیم بدون اینکه اتفاقی افتاده باشد. به عنوان نمونه خانواده ای فرزندش را از استانی به استان دیگر می فرستاد و با او از طریق فضای مجازی ارتباط داشت بدون صرف زمان یا هزینه خاصی.  مصدق کشاورزی اظهار کرد: اما این ویروس کرونا آمد و مزید بر علت شد تا عملا مانند انقلاب صنعتی که در حوزه های مختلف چون اقتصاد و یا اجتماعی تحولاتی ایجاد کرد در نحوه روابط اجتماعی و چگونگی یک ارتباط اجتماعی نیز انقلابی به وجود بیاید.  وی افزود: جامعه نیز باید خود را آماده کند کما اینکه خیلی خوب هم تغییر کرد. چرا که سال ها قبل زمانی که مهارت های هفت گانه یادگیری کامپیوتر برای کارمندان اجباری شد تا فضای کار از حالت سنتی به سمت الکترونیکی رود خیلی ها مقاومت کردند و می گفتند ما چگونه کامپیوتر یاد بگیریم و راحت با خودکار به صورت دستی نامه های اداری را ثبت می کردیم. ولی امروزه همان‌ کارمند هر کاری کنی حاضر به برگشت به روش سنتی و ثبت نامه های اداری با خودکار نمی شود.  نویسنده و جامعه شناس بوشهری یادآور شد: همان انسان را نمی شود دیگر به سبک زندگی گذشته اش برگرداند، شما ببینید الان حدود دوماه از ورود ویروس کرونا به ایران گذشته و سبک آموزش در مدارس و... تغییر پیدا می کند. این مسائل واقعیت های جامعه ما است یعنی به همین راحتی جامعه و نوع روابط تغییر شکل پیدا کرد و خیلی راحت توانست خود را با این تغییرات سبک زندگی وفق دهد، چون زمینه های آن را داشت و از لحاظ ذهنی و فیزیکی آماده بود. کشاورزی بیان کرد: زمانی که فضای مجازی وارد کشور شد گفتیم‌ آسیب هایی به همراه خواهد داشت و دلیل گفته این ما بود که اعتقاد داشتیم ابزارها جلوتر از ما حرکت می‌کنند و تاخّر فرهنگی ایجاد شده است. ولی این تاخر در چند سال اخیر کمتر شده و باعث شده است که ما امروزه بلافاصله بتوانیم‌ کلاس های آنلاین و دوره های آموزشی را برگزار کنیم و روابط و جلسات و فعالیت ها را ویدئو کنفرانسی کنیم و ارتباطات را به این شکل تداوم ببخشیم. به گفته این پژوهشگر جامعه امروزی برای تغییر سبک روابط خود خیلی دچار سختی نیست، فقط نکته ای که‌ می ماند پر کردن‌ اوقات فراغت و تولید محتوا در این فضاها است یعنی اینجاست که ما می‌گوییم نقش ما، جامعه و دولت چیست و نقش اینترنت ملی کجاست؟ وی خاطرنشان می کند: آن موقعی که بحث راه اندازی اینترنت ملی مطرح بود تا خواسته های درونی مردم‌ جامعه را خودمان تولید کنیم، امروز این‌ کمبود خودش را نشان می دهد که اگر بستر فراهم باشد می تواند برای خانواده ها و دانش آموزان و قشرهای مختلف تولید محتوا کند. بنابراین اگر با کمترین آسیب تولید محتوا کنیم این‌ مرحله را پشت سر می گذاریم و نوع جدید رابطه را که البته قبل از آمدن ویروس کرونا نیز با آن را گستردگی کمتری تجربه کرده بودیم، می بینیم. کشاورزی بیان کرد: شما در برخی استان ها شیوع و گستردگی بیشتری از بیماری را شاهد هستید، چون که هنوز مردم به روابط سنتی پایبند هستند ولی هر چقدر جامعه به سمت صنعتی تر شدن و مدرنیته می رود قطعا پذیرش این نوع رابطه هم برایش آسان تر می شود. شاید ما در سبک جدید روابط ابتدا کمی کند حرکت کنیم ولی جامعه ما در کوتاه مدت می تواند به خوبی به این مسیر عادت کند زیرا به علت فراهم بودن بسترها تا حدی عادت کرده بود و همین فضاهای مجازی آمادگی لازم را به وجود آورده بودند.  این‌ جامعه شناس در ارتباط با پیدایش و نفوذ ویروس کرونا عنوان کرد: می توان گفت این ویروس محصول سرمایه داری است چرا که وقتی می گوییم‌ سرمایه داری، این واژه به دنبال تک روی و فردگرایی است و ما خود به خود ظواهر این محصول (سرمایه داری) را در گذشته داشتیم و سال های سال است که در جهان با همین تولید سرمایه داری دست و پنجه نرم می کردیم و آمادگی کامل رودررویی با آن را هم داشتیم. انتهای پیام