فرهنگ‌سازی انیمیشنی از «بابابرقی» تا «کرونا»/ بحران را عادی نکنیم

بهرام عظیمی کارگردان انیمیشن در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ساخت انیمیشن‌های آموزشی و فرهنگسازی در کشور برای مقابله با ویروس کرونا گفت: زمانی که از انیمیشن‌های آموزشی و فرهنگسازی صحبت می‌کنیم، باید به زمان ساخت این انیمیشن‌ها نیز دقت کنیم. به‌عنوان مثال زمانی می‌خواهیم برای یک مساله‌ای فرهنگسازی کنیم و یا از چیزهایی پیشگیری کنیم انیمیشن می‌سازیم. به‌عنوان مثال مجموعه «سیاساکتی» به این دلیل ساخته شد تا معضلی که از قدیم در حوزه رانندگی وجود داشت یعنی از زمانی اتومبیل وارد ایران شد، برطرف شود، معضل رعایت نکردن مقررات راهنمایی و رانندگی در ایران همیشه وجود داشته است و این امر باعث هرج و مرج، مرگ و میر و یا تصادف شده است. وی بیان کرد: در حوزه انیمیشن‌هایی با موضوع فرهنگسازی، می‌توان به ماجراهای «بابا برقی»، «آقای ایمنی» و... اشاره کرد. در آن زمان مصرف آب، برق و گاز در ایران بسیار زیاد بود و باید برای حل این مشکل فرهنگسازی می‌کردیم. تأثیر «بابابرقی» بر کاهش مصرف برق کارگردان انیمیشن «سیم ششم» توضیح داد: ساخت این انیمیشن‌های فرهنگساز توانست تغییراتی را در جامعه ایجاد کند، به‌عنوان مثال در سال ۷۵ که انیمیشن‌های «بابابرقی» را می‌ساختم مسئولان گفته بودند که اگر این انیمیشن و این تیزرها که هم فیلم و هم انیمیشن داشت بتواند ۵ درصد از مصرف برق را پایین آورد به آن چیزی که می‌خواستیم رسیده‌ایم. اما مساله جالب این بود که پخش این تیزرها باعث شد که ۲۵ درصد مصرف برق در کشور پایین بیاید. وی با اشاره به اینکه این نوع از انیمیشن‌ها برای حل مشکلی که در جامعه است مناسب است، توضیح داد: همانطور که از قبل گفتیم از انیمیشن علاوه‌بر فرهنگسازی می‌توان در حوزه آموزش نیز استفاده کرد، به‌عنوان ناگهان معضلی با نام کرونا همه‌گیر می‌شود، بلافاصله برای اطلاع‌رسانی مردم انیمیشن‌هایی تولید می‌شود که موارد خاصی را به مخاطب آموزش می‌دهد. این کارگردان انیمیشن تاکید کرد: انیمیشنی که برای این شرایط ساخته می‌شود را نمی‌توان انیمیشن فرهنگ‌ساز دانست، بلکه این نوع از انیمیشن‌ها آموزشی است و تنها برای مقطع زمانی خاصی ساخته می‌شود. «کرونا» در جامعه عادی شده است وی ادامه داد: مساله مهمی که این روزها وجود دارد، این است که هر زمان که تلویزیون را روشن می‌کنیم، اگر فیلم هالیوودی با موضوع شیوع بیماری‌های همه‌گیر پخش نشود، به نوعی درباره کرونا صحبت می‌شود و همه کانال‌ها و رسانه‌های مختلف در مورد این بیماری صحبت می‌کنند، که همین مساله باعث عادی شدن این بیماری در جامعه شده است. عظیمی گفت: اگر در کنار این حجم اطلاع رسانی انیمیشن‌هایی پخش شود که مضمون آن فاصله‌گذاری اجتماعی و یا مقابله با کرونا باشد بیشتر جنبه آموزشی دارد و هدفی جز انتقال پیام ندارد. مساله این است که تاثیر انیمیشن‌های آموزشی کمتر از انیمیشن‌های فرهنگساز است چرا که مقطعی و برای یک زمان خاص تولید شده است. وی توضیح داد: البته انیمیشن‌هایی که برای کرونا ساخته می‌شود یک تاثیرگذاری در سبک زندگی مردم بوجود می‌آورد که از آن جمله می‌توان به کمتر در آغوش گرفتن یک دیگر و یا دست دادن اشاره کرد. کرونا با وجودی که یک بیماری است این فرهنگسازی را در جامعه ایجاد می‌کند که یک سری از موارد را برای محافظت از خود رعایت کنیم. تکرار مکررات باعث افت تأثیرگذاری می‌شود کارگردان انیمیشن «تهران ۱۵۰۰» بیان کرد: این روزها انیمیشن‌های آموزشی خوبی برای مقابله با کرونا ساخته می‌شود. اما تکرار مکررات با توجه به حجم اطلاع‌رسانی در رسانه‌های مختلف باعث می‌شود که تاثیرگذاری کمتری داشته باشد. به عنوان مثال هرروز تعداد کشته شدگان کرونا را در تلویزیون اعلام می‌کنند به عنوان مثال می‌گویند طی ۲۴ ساعت گذشته ۷۰ نفر مرده اند این تعداد بسیار زیاد است اما با توجه به تکرار این اطلاعات و اخبار، گویی بحران برای مردم بی‌اهمیت شده است. عظیمی در پایان گفت: در حال حاضر گویی برای ما بهترین روش تأثیرگذاری در حوزه فرهنگ مقابله با کرونا این است که یکی از نزدیک‌ترین افرادمان بمیرد تا از نزدیک این مساله و خطرات آن را لمس کنیم. در این شرایط نیز تازه احساس می‌کنیم که چقدر این خطر به ما نزدیک است و باید در برابر آن از خودمان مراقبت کنیم.