خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: خلیج فارس به عنوان دریایی از موهبت‌های فراوان دارای ظرفیت‌ها و فرصت‌های بسیار زیادی است که تاکنون فقط از بخشی از این ظرفیت‌ها استفاده شده است و بسیاری از این ظرفیت‌ها بلااستفاده مانده است.
با وجود این ظرفیت‌ها و فرصت‌ها، تهدیدهای فراوانی نیز در خلیج فارس وجود دارد که باید ضمن استفاده از فرصت‌ها برای رفع تهدیدها نیز برنامه‌ریزی و اقدامات لازم انجام شود.
در ادامه برخی از ظرفیت‌های خلیج فارس عنوان می‌شود و در هر بخش تهدیدها و فرصت‌هایی که وجود دارد به صورت مختصر مورد بررسی قرار می‌گیرد.
هاب انرژی
خلیج فارس در حوزه انرژی یکی از مهمترین مناطق جهان محسوب می‌شود و بخش عمده انرژی به ویژه سوخت فسیلی از این آبراه تأمین و به دیگر مناطق دنیا منتقل می‌شود.
سواحل جنوبی و شمالی خلیج فارس مملو از صنایع و تأسیسات نفت، گاز و پتروشیمی است و بزرگترین میادین گازی دنیا و میادین متعدد و بزرگ نفتی و صنایع عظیم پتروشیمی و پالایشگاهی در این سواحل مستقر شده است.
گسترش صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در خلیج فارس علاوه بر فرصت‌هایی که دارد، یک تهدید جدی نیز برای محیط زیست دریایی محسوب می‌شود و همواره شاهد بروز مشکلاتی در این زمینه هستیم.
نشت نفت و مشتقات نفت و گاز و دیگر محصولات مربوطه در خلیج فارس باعث می‌شود زندگی برای آبزیان سخت و سخت‌تر شود و نسل برخی از گونه‌ها در شرف نابودی قرار بگیرد.
آبراه بزرگ اقتصادی
خلیج فارس علاوه بر اینکه به عنوان آبراهی مهم برای انتقال محصولات نفت، گاز، پتروشیمی و دیگر فرآورده‌های مشتق شده از این محصولات محسوب می‌شد، نقش مهمی در مراودات تجاری دارد.
امروزه بخش عمده‌ای از نقل و انتقال کالا بین کشورها از طریق دریا انجام می‌شود و کشورهایی که از سواحل مناسب برخوردار هستند، امتیاز بزرگی را در زمینه صادرات و واردات کالا در اختیار دارند.
کشور ما دارای سواحل طولانی و مناسب برای انجام تبادلات دریایی است که علاوه بر نقل و انتقال کالا بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس، مراودات تجاری با کشورهای دوردست را نیز فراهم ساخته است.
این فرصت برای کشور ما وجود دارد که علاوه بر نقل و انتقال کالاهای داخل کشور، محل و نقطه‌ای برای ترانزیت کالاهای دیگر کشورهای همسایه به ویژه همسایگان شمالی باشد.
معدن دارو و غذا
خلیج فارس دارای ظرفیت‌های فراوانی در زمینه غذا و دارو است که هرچند تاکنون به خوبی از این ظرفیت به خوبی استفاده نشده است ولی در مسیر شناخت و استفاده از این قابلیت‌های کارهای خوبی آغاز شده است.
مرکز تحقیقات زیست‌فناوری دریایی خلیج‌فارس نیز کوشش‌های خود را بر گستره سلامت نهاده است که هدف این گستره کشف داروهای جدید، تولید حس‌گرهای زیستی و کیت‌های تشخیص پزشکی تجاری بر پایه فرآوری‌های مولکولی با منشأ دریایی، توسعه سیستم‌های پیشرفته در کشت و پرورش، کشت مولکولی، کشت بافت، سنتز شیمیایی و … باهدف ایجاد منابع پایدار و نوین در صنعت دارو و محصولات کاربردی در مراقبت‌های سلامت و نیز تولید مکمل‌ها و افزودنی‌های غذایی با منشأ آبزیان دریایی است.
زیست‌فناوری دریایی در گستره محصولات و فرایندهای صنعتی به تولید پلیمرهای زیستی دریایی، تولید محصولات پروتئینی و آنزیمی، تولید مکمل‌های غذایی و افزودنی‌های غذایی و نیز بیان پروتئین‌ها و آنزیم‌های دریایی در میزبان مناسب برای کاربردهای صنعتی می‌پردازد.
زیست‌فناوری دریایی با به‌کارگیری تکنیک‌های زیست‌فناوری، مولکولی، بیولوژی سلولی و بیوانفورماتیک، محصولات و فرایندهای با کاربرد مفید از ارگانیسم‌های دریایی تولید می‌کند. این دانش، دریاها و اقیانوس‌ها را برای توسعه مواد دارویی نوین، محصولات شیمیایی، آنزیم‌ها و دیگر محصولات صنعتی و فرآیندها مورد اکتشاف قرار می‌دهد.
جلبک‌های دریایی و میکروآلگ‌ها در تولید سوخت زیستی کاربردهای فراوانی دارد که خوشبختانه کشور ما در این زمینه در منطقه در سایه تلاش‌های دکتر معظمی در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی کشور، پیشرو بوده است.
هم‌اکنون نیز در معاونت علمی ریاست جمهوری با همکاری بنیاد ملّی نخبگان، نشست‌های دوره‌ای با دانشگاه‌های سراسر کشور برای کار تیمی در این زمینه برگزار می‌شود.
ذخایر غذایی بر پایه ایمنی محیط‌زیست برای تولید پایدار ، صنایع آرایشی و کاربردهای نوین آنزیم‌های دریایی، کاربرد مولکول‌های با منشأ دریایی، به‌عنوان عوامل درمانی پیشرفته از دیگر کاربردهای زیست فناوری در خلیج فارس است.
آبزی پروری و صیادی
یکی از اولین استفاده‌هایی که از خلیج فارس می شده و هنوز هم می‌شود، صید و صیادی بوده که بسیاری از ساحل نشینان از این طریق امرار و معاش می‌کنند.
البته استفاده از شیوه‌های مخرب صید از جمله صید ترال و ورود کشتی‌های بزرگ صیادی به خلیج فارس باعث تهدید صیادی در خلیج فارس شده است و ذخایر آبزیان رو به نابودی است.
یکی از مهمترین کارهایی که باید برای حفظ ذخایر آبزیان در خلیج فارس مد نظر قرار بگیرد، توسعه آبزی پروری به جای صیادی است که در این راستا کارهای خوبی صورت گرفته است.
هم اکنون سایت‌های بزرگ تولید میگوی پرورشی در سواحل خلیج فارس توسعه یافته است و همواره اراضی جدید برای کشت میگو اضافه می‌شود.
در زمینه پرورش ماهی نیز اقداماتی صورت گرفته و علاوه بر پرورش ماهی در قفس در خلیج فارس، طرح‌های متعددی نیز در اراضی ساحلی در دست اجرا است.
تجارت دریایی
بسیاری از ساحل نشینان خلیج فارس در زمینه تجارت دریایی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مشغول به فعالیت هستند و هرچند تغییراتی در این مشاغل ایجاد شده ولی همچنان پابرجا است.
علاوه بر افرادی که بر روی شناورها برای حمل و نقل دریای فعالیت دارند، افراد زیادی هم هستند که در زمینه فروش این محصولات در داخل کشور فعالیت دارند.
محیطی جذاب برای جانوران دریایی
خلیج فارس علاوه بر فواید و مزایایی که برای مردم و خصوصاً ساکنان محیط پیرامونی آن دارد، محیطی جذاب برای جانوران دریایی است که تنوع زیستی بسیار بالایی دارد.
به غیر از انواع آبزیان ماکول و غیرماکول در خلیج فارس، آبسنگ‌های مرجانی زیباترین چشم‌اندازها را در خلیج فارس خلق می‌کنند.
شاید از نظر زیبایی، هیچ محیط طبیعی دیگری در جهان قابل مقایسه با مناطق مرجانی نباشد. صدها و بلکه هزاران موجود کوچک و بزرگ با رنگ‌های زیبا و متنوع و بسیار شگفت‌انگیز، منظره بدیع و شگفت‌آوری را در مقابل چشمان بیننده پدید می‌آورد که توصیف آن امکان ندارد.
گردشگری دریایی
یکی از مهمترین ظرفیت‌های خلیج فارس را می‌توان گردشگری دریایی عنوان کرد که در کشورهای مختلف حوزه خلیج فارس سرمایه گذاری گسترده‌ای در این زمینه صورت گرفته است.
صنعت گردشگری به عنوان یکی از پردرآمدترین صنایع جهان می‌تواند نقش مهمی را در تأمین رشد اقتصادی کشورها ایفا کند و از سوی دیگر رشد اقتصادی نیز می‌تواند با توسعه تسهیلات و زیر بناهای گردشگری موجب توسعه صنعت گردشگری شود.
امروزه صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت کارساز با ارزش افزوده نسبتاً چشمگیر در سطح جهان مطرح است به طوری که با ورود یک گردشگر گاهی هشت فرصت شغلی ایجاد می‌شود، بنابراین با توجه به اینکه عمده کشورهای جهان پی به اثرات اقتصادی این صنعت برده‌اند برنامه‌هایی در جهت توسعه آن پیش بینی کرده‌اند.
کشور ایران با توجه به جذابیت‌های متنوع گردشگری از جمله مناظر طبیعی و چهارفصل، آثار تاریخی و با ارزش، صنایع دستی متنوع و تمدن هفت هزار ساله می‌تواند از مزایای این صنعت بهره مند شود.
استان بوشهر یکی از قطب‌های گردشگری کشور و یکی از مناطق گردشگری جهان با توجه به سواحل خلیج فارس محسوب می‌شود و این به واسطه قابلیت‌ها و جذابیت‌های نسبتاً چشمگیری است که در این استان وجود دارد.
لزوم استفاده از مواهب خلیج فارس
نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه بوشهر در گفت وگو با خبرنگار مهر با اشاره به ظرفیت‌ها و مزایای خلیج فارس اظهار داشت: باید با برنامه ریزی مناسب و تلاش جدی زمینه استفاده از مواهب خلیج فارس فراهم شود.
آیت الله غلامعلی صفایی بوشهری اضافه کرد: خلیج فارس از مهمترین آبراه‌های بین المللی در عرصه‌های مختلف از جمله حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و زیست فناوری است.
وی به تحولات خلیج فارس در دوره‌های مختلف اشاره کرد و ادامه داد: خلیج فارس کانون تحولات آینده جهان خواهد بود و اکنون نیز این نقش را دارد.
امام جمعه بوشهر به تهدیدها و فرصت‌های خلیج فارس اشاره کرد و افزود: باید از فرصت‌ها به بهترین شکل استفاده شود و مراقبت لازم از تهدیدها نیز صورت گیرد.
