کلید مهار کرونا در سیستان و بلوچستان مواجهه فعال و غربالگری است

خبرگزاری مهر - مجتبی جهانتیغ: این روزها در حالی وضعیت عمومی کشور خبر از مهار نسبی و تثبیت بیماری کرونا در کشور را می‌دهد که سیستان بلوچستان از محدود مناطق کشور است که همچنان روند شیوع این بیماری در آن آنها هشدار آمیز است و نسبت بیماران بدحال نیز در این استان محروم در حال افرایش است. مسئولین سیستان و بلوچستان علت شیوع بیماری کرونا را عدم رعایت نکات بهداشتی از سوی مردم می‌دانند در حالی که این استان دارای جمعیتی پراکنده است و تردد داخل شهری کمتری دارد و حتی بسیاری از شهرهای آن فاقد ناوگان حمل و نقل عمومی داخل شهری هستند. بررسی آمار و مطالعات موجود در سطح جهانی و کشوری علل مهم و فنی دیگری را در خصوص این بیماری مشخص می‌کند که نقش مسئولین استانی و کشوری را در مساله مهار کرونا جهت اتخاذ سیاست‌های مؤثر مواجهه با این بیماری برجسته می‌کند. ایجاد محدودیت‌های عمومی اعم از قرنطینه، محدودیت‌های اجتماع و تردد در تمامی کشورها و مناطق آلوده به کرونا انجام شده است اما مواجهه با کرونا ابعاد فنی دیگری دارد که باعث شده نتایج مواجهه در برخی کشورها به طور چشم گیری با دیگران متفاوت باشد. تاکنون دو نوع مواجهه برای مهار کرونا در ایران و جهان انجام شده است که یکی مواجهه و تشخیص بیمارستانی و دیگری مواجهه فعال و تشخیص در جامعه است یعنی قبل از مراجعه به بیمارستان اقدامات تشخیصی انجام شود. طبق نظر بسیاری از کارشناسان حوزه بهداشت و درمان در سطح جهان کلید شکست زنجیره شیوع کرونا شناسایی افراد آلوده و مثبت بدون علامت و قرنطینه آنها است. در مواجهه انتظاری و بیمارستانی به علت مراجعه در مراحل شدید بیماری آمار مرگ و میر بالاست و نیز به دلیل مراجعه دیرهنگام افراد زیادی در جامعه آلوده می‌شوند اما در مواجهه فعال، شناسایی افراد کم علامت یا بی علامت قبل از شدید شدن علائم و نیز آلوده کردن دیگر افراد انجام می‌شود. تجربه جهانی کشورهای موفق در کنترل شیوع و مرگ و میر ناشی از کرونا یعنی کشورهای کره جنوبی و آلمان استراتژی مواجهه فعال، یعنی غربالگری گسترده مردم با کیت تشخیصی است. این کشورها با غربالگری وسیع توسط کیت آزمایشگاهی افراد آلوده را در مراحل ابتدایی بیماری و در سنین میان سالی و جوانی شناسایی می‌کنند. آلمانی‌ها تمام افرادی را که مشکوک به کرونا باشند و همچنین تمام افرادی را که با این فرد در ارتباط بوده‌اند را به صورت زنجیره‌ای مورد تست و آزمایش قرار می‌دهند و در صورت لزوم آنها را قرنطینه می‌کنند. بر اساس اخبار و اطلاعات موجود بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تست کرونا در هفته توسط آلمانی‌ها انجام می‌شو در حالی که در ایران از ابتدای شیوع تاکنون حدود ۵۰۰ هزار تست انجام شده است. ایران نیز با افزایش تولید کیت و توان تشخیص در حال گذار از مواجهه بیمارستانی به مواجهه فعال در درون جامعه است. هم اکنون به گفته دکتر جهانپور سخنگوی وزارت بهداشت و درمان ۷۰ درصد مواد کرونا مثبت بیماران سرپایی و غیر بستری هستند. اما این استراتژی تشخیصی در سیستان و بلوچستان هنوز پیاده نشده و به همین دلیل عمده شناسایی‌ها در بیمارستان است و باعث شده شیوع این بیماری کماکان صعودی و نیز تعداد بیماران بدحال نیز افرایش پیدا کنند. در شهر زاهدان کانون اصلی این بیماری بیمارستان اختصاصی کرونا یعنی بیمارستان «بوعلی» است اما متأسفانه بسیاری از مردم حتی در صورت بیماری از ترس آلوده شدن به این مرکز مراجعه نمی‌کنند و این تأخیر و اکراه در مراجعه باعث آلودگی بیشتر مردم و تشدید علائم آنها می‌شود. لذا این شرایط نیازمند اقدام جدی دولت و نهادهای مسئول در مواجهه فعال‌تر و افزایش کیت‌های تشخیصی در استان سیستان و بلوچستان همچون مرکز کشور است تا با غربالگری گسترده‌تر مردم در جامعه و مکان‌های عمومی از شیوع بیشتر آن جلوگیری شود. با توجه به این شرایط قطعاً توصیه مردم به رعایت نکات بهداشتی به تنهایی به هیچ عنوان کافی نیست و در صورت عدم تست عمومی و تشخیص به موقع موارد مشکوک شیوع این بیماری در استان پهناور و محروم سیستان و بلوچستان بحرانی‌تر می‌شود و عزیزان بیشتری از مردم استان فوت می‌شوند. برای غربالگری وسیع مردم نیازمند افزایش میزان تست‌ها هستیم که در این میان دو مساله دسترسی به کیت‌های آزمایشگاهی و هزینه آنها مطرح می‌شود. با توجه به توان شرکت‌های داخلی در ساخت کیت آزمایشگاهی تشخیص کرونا امکان تهیه آنها در کشور وجود دارد اما پس از آزادسازی سازی صادرات آنها به کشورهایی چون آلمان که بیشترین میزان مصرف کیت به دلیل اتخاذ رویکرد مواجهه فعال و غربالگری وسیع مردم را دارند ممکن است برای مصارف داخلی دچار مشکل شویم. حال با توجه به شرایط کرونا در کشور خصوصاً در استان‌های محرومی همچون سیستان و بلوچستان، لرستان و خوزستان جای سوال اینجاست که چرا اجازه صادرات از سوی دولت صادر شده است. آیا ترجیح سود اقتصادی صادرات کیت‌ها بر سود اجتماعی و حفظ جان مردم کشور تصمیمی درست است از همین رو قطعاً با توجه به وضعیت مناطق محرومی همچون سیستان و بلوچستان باید در این سیاست تجدید نظر شود که نیازمند پیگیری مسئولین استانی و همچنین نمایندگان مجلس است. در بحث هزینه هم اگر دولت توان خرید تضمینی را ندارد (که با توجه به برداشت یک میلیارد یورویی بعید است و مساله تخصیص است نه دسترسی) باید خیرین سلامت و مشارکت‌های مردمی و بنیادهای عمومی حمایتی جهت تهیه میزان کافی کیت تشخیصی اقدام کنند و همگان برای مهار کرونا و نجات همه مردم ایران چه در مناطق برخوردار چه محروم و دسترسی برابر به امکانات تشخیصی و درمانی بسیج شوند.